ارزیابی فیژیولوژیکی استرس

 ارزیابی فیژیولوژیکی استرس

Physiological Stress Assessment

استرس و یا فشار روانی واقعیتی است که هر روز در زندگی روزانه آن را تجربه می کنیم.  استرس مستلزم پاره ای از علایم جسمانی است که به صورت تغییرات فیژیولوژیکی فرد آن را تجربه می کند.

علایم فیژیولوژیک استرس:

1-      درد در قفسه سینه، درد در قفسه سینه ناشی از تنش عضلانی  و گرفتگی عضلات است.

2-      سردرد، بخصوص در نواحی گردن، صورت، پیشانی، و دوطرف سر( شقیقه ها) همراه با ضربان که ناشی از انقباض و گرفتگی عروق خونی  و فشار روی عصب عضله این نواحی است.

3-      عرق کردن، عرق کردن عملی طبیعی برای خنک کردن بدن است که در نقاط مختلف بدن و خصوصاً در کف    دست ها صورت می گیرد. اما در افرادی که استرس دارند عرق کردن نشانه ای از آمادگی بدن برای مواجهه با خطر است در حالی که خطری وجود ندارد.

4-      تنفس کوتاه یا بریده بریده نفس کشیدن، هنگاهی که فرد نتواند به اندازه کافی قفسه سینه خود را باز کند و یا از دیافراگم نفس بکشد، تنفس او بریده بریده خواهد بود که ناشی از تحریک بیش از اندازه سیستم عصبی خواهد بود. تنفس بریده بیانگر سطوح مختلف استرس است.

5-      گرفتگی و یا تنش عضلانی، گرفتگی عضلات در تمامی نقاط بدن مانند: پیشانی، صورت، گردن، پشت، کمر،     دست ها و پا اتفاق می افتد. هنگامی که گردش خون در بافت های نرم، عضلات و تاندون ها کاهش می یابد، نتیجه آن تنش، گرفتگی عضلات و درد خواهد بود که می تواند ناشی از استرس باشد.

6-      تپش قلب (افزایش ضربان قلب) و فشار خون، استرس باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون می شود.

7-      درجه حرارت بدن، استرس باعث افزایش دمای بدن می شود که فرد گاهی اوقات گر گرفتگی و برافروخته و داغ شدن را احساس می کند.

در ارزیابی جامع استرس که از طریق بررسی تغییرات فیژیولوژیکی صورت می گیرد، گیرنده های حسی به اندام های مختلف بدن وصل می شود و طی فرآیندی 7 مرحله ای این تغییرات  اندازه گیری می شوند.

گیرنده های حسی که به بدن وصل می شود شامل:

1-      گیرنده EKG و BVP برای اندازه گیری ضربان قلب.

2-      گیرنده SEMG برای اندازه گیری میزان فعالیت ماهیچه ها.

3-      گیرنده SC برای اندازه گیری میزان تعرق نوک انگشتان.

4-      گیرنده ST برای اندازه گیری درجه حرارت پیرامونی بدن خصوصاً نوک انگشتان.

5-      گیرنده RES برای اندازه گیری میزان تنفس شکمی برحسب دقیقه.

پس از آنکه گیرنده های حسی به نقاط مختلف بدن  و دستگاه وصل شدند  طی 7 مرحله زیر ارزیابی تغییرات فیژیولوژیکی استرس صورت می گیرد:

1-      تعین خط پایه هر کدام از تغییرات فیژیولوژیکی ذکر شده؛

2-      نشان دادن کلماتی که با رنگ قرمز مشخص شده اند؛

3-      استراحت، پخش موسیقی آرامش بخش؛

4-      انجام عملیات ریاضی برای مثال از فرد خواسته می شود که از 1015 13 تا 13 تا کم کند؛

5-      استراحت، پخش موسیقی آرامش بخش؛

6-      به یاد آوردن خاطرات ناراحت کننده و استرس زا

7-      استراحت، پخش موسیقی آرامش بخش؛

در پایان تمام اطلاعات که توسط دستگاه از تغییرات بدن در مراحل فعالیت و استراحت گرفته شده توسط متخصص مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و اگر تغییرات ایجاد شده در مرحله فعالیت و استراحت یکسان باشد و یا در مرحله استراحت بیشتر باشد، فرد دچار استرس است.

نکته مهمی که از این اطلاعات بدست می آید این است که نشان می دهد استرس بیشتر کدام تغییرات فیژیولوژیکی را در فرد ایجاد می کند. برای مثال در یک فرد استرس ممکن است نارحتی های قلبی-عروقی و در فرد دیگری اسکلتی-عضلانی و در دیگری ناحتی های تنفسی ایجاد کند که با شناختن عوامل بالقوه خطرزا از پیشامدهای ناخوشایند جلوگیری می شود.